Πέμπτη 6 Ιανουαρίου 2011

Το έθιμο "Ρουσαλίες" στην Πέλλα, από τον Μορφωτικό Περιβαλλοντικό Όμιλο Πέλλας "Η ΑΡΧΑΙΑ ΠΕΛΛΑ"





























































Το έθιμο των Ρουσαλίων ή της Ρουγγάτσας υπήρχε ακόμη απ’ την Τουρκοκρατία. Οι Τούρκοι επέτρεπαν για τέτοιες περιπτώσεις να γυρίζουν και να χορεύουν τα παλικάρια στα χωριά και με τις εισφορές των χωρικών χτιζόταν μια εκκλησία.

Ξεκινούσανε στις 25 Δεκεμβρίου. Μετά την λειτουργία τους ευλογούσε ο παπάς και του έδινε την εικόνα του Αγίου που προς τιμή του χτιζότανε η εκκλησία. Η μεταφορά της ομάδας των χορευτών και των οργανοπαιχτών, του κόσμου και του παπά γινότανε με κάποιο τροχοφόρο. Όταν ανταμώνανε, πράγμα που το αποφεύγανε, δυο ομάδες φουστανελοφόρων από διαφορετικά χωριά, οι αρχηγοί τους έπρεπε να μονομαχήσουνε μέχρι τέλους ή να ανταλλάξουν δυο φλουριά απ’ το γιορντάνι τους για να συμβιβαστούν. Ο αριθμός των χορευτών ήταν πάντα ζυγός αν κουραζόταν ή αρρώσταινε κάποιος απ΄ την ομάδα τον αντικαθιστούσε κάποιος άλλος απ΄ το χωριό που βρισκότανε εκείνη τη στιγμή. Στο δρόμο βαδίζανε -διάταξη παρέλασης- δυο-δυο για να μην αρρωστήσουν λόγω που τα νερά ήταν αδιάβαστα και τα ξωτικά καθώς και οι καλικάντζαροι κυκλοφορούσαν ελεύθερα. Μόλις σουρούπωνε ούτε χορεύανε ούτε κυκλοφορούσαν έξω απ΄ το σπίτι που τους φιλοξενούσε. Μόλις φτάνανε στο χωριό πηγαίνανε πρώτα στην εκκλησία και με την πατινάδα(παρέλαση) κάνανε το γύρο της εκκλησίας τρεις φορές. Το ίδιο κάνανε αν υπήρχε κάποιο ξωκλήσι, μετά θα χορεύανε στα σπίτια. Αν υπήρχε κάποιος άρρωστος τον «κόβανε» σταυρωτά με το σπαθί για να αναρρώσει σύντομα. Σταυρώνανε και τις πόρτες των σπιτιών όπως κάνουμε σήμερα εμείς με την λαμπάδα της ανάστασης. Ο πρωτοχορευτής ή καπετάνιος ξεχώριζε και από το κόκκινο φέσι που φορούσε στο κεφάλι ενώ οι υπόλοιποι φορούσαν μαύρες μαντίλες τις λεγόμενες τσάλμες. Όλο το δωδεκαήμερο γυρίζανε στα γύρω χωριά και επιστρέφανε το πρωί της παραμονής των Φώτων στο δικό τους χωριό για να χορέψουνε παίρνοντας αράδα όλα τα σπίτια μέχρι το βράδυ. Μα οι χορευτές δεν πηγαίνανε να κοιμηθούμε στο σπίτι τους εκείνο το βράδυ αλλά τους φιλοξενούσαν συγγενείς, γιατί ήταν αδιάβαστοι. Την άλλη μέρα τους διάβαζε ο παπάς και μπορούσανε τότε να πάμε στα σπίτια τους.

Τα «Ρουγκάτσια» είναι το μόνο έθιμο που συνεχίζεται με ελάχιστες αλλαγές και στην περιοχή των χωριών του Ρουμλουκιού δηλ. της Αλεξάνδρειας.